KLOKKENLUIDERS BESCHERMEN DE
MAATSCHAPPIJ DUS BESCHERMEN WIJ DE KLOKKENLUIDERS
Klokkenluiders stellen misstanden aan de kaak binnen hun bedrijf of instelling, maar ook bij de overheid of een vereniging. Daarbij lopen ze een groot risico, want hun baas zal het vaak niet op prijs stellen, dat de zaak negatief in het nieuws komt. Daarom wordt een geval van klokkenluiden vaak gezien als een arbeidsconflict, terwijl het in feite gaat om aangifte van een strafbaar feit. Desondanks komt de klokkenluider vaak ernstig in de problemen. Hij wordt ontslagen of overgeplaatst of arbeidsongeschikt, zelfs psychisch gestoord verklaard of in rang gedegradeerd. Alles is er op gericht om de misstand verborgen te houden. Daarom is het van groot belang klokkenluiders te beschermen en eventueel geleden schade te vergoeden.
Bekende klokkenluiders hebben bijvoorbeeld de bouwfraude aanhangig gemaakt. Door onderlinge afspraken zorgden aannemers ervoor, dat overheidsopdrachten voor een veel te hoog bedrag werden aanbesteed. In een ander geval weigerde een maatschappelijk werker de ware gang van zaken bij een dodelijk ongeval tijdens een militaire oefening verborgen te houden voor de nabestaanden.
Je zou denken, dat de rijksoverheid het fenomeen van klokkenluiden van harte toejuicht en alle maatregelen neemt om het te bevorderen en de klokkenluiders te beschermen tegen wraakzuchtige meerderen. De Tweede Kamer heeft middels een motie in 2007 daarop aangedrongen. Intussen gebeurt er niets. Een regeling van minister Donner lijkt er meer op gericht het klokkenluiden zoveel mogelijk te beperken. “In de top van de overheid zitten veel mensen die bang zijn, dat ze onder vuur komen te liggen, wanneer misstanden naar buiten kunnen worden gebracht.” Dat zegt Ronald van Raak, Tweede Kamerlid van de SP, die dezer dagen een initiatief wetsvoorstel indient, samen met andere partijen. Ik hoop van harte, dat GroenLinks een van die partijen is.
Het wetsvoorstel beoogt een ‘huis voor klokkenluiders’ op te richten, ondergebracht bij de Nationale ombudsman. Die heeft evenals anderen ook geadviseerd bij het tot stand komen van het wetsontwerp. Het ‘huis voor klokkenluiders’ is een huis, dat de klokkenluider veiligheid biedt zolang het onderzoek door de Nationale Ombudsman naar de zaak loopt. Het beschermt hem tegen ontslag en tegen verlies van inkomen. Vanzelfsprekend zijn er kosten verbonden aan dit ‘huis voor klokkenluiders’, maar het voortbestaan van misstanden zal in de meeste gevallen ook geld kosten. Denk maar aan de bouwfraude.
Dit initiatief beschouw ik als uitermate waardevol. De regeling gaat niet alleen gelden voor de overheid, maar ook voor het bedrijfsleven. Wat mij betreft zou het wenselijk zijn, dat de door mij al vaker gesignaleerde misstand van het naar de opdrachtgever gewenste conclusie toeschrijven in onderzoeksrapporten eens duidelijk aan de kaak worden gesteld. Voor de werknemers van dergelijke onderzoeksbureaus moet er brood op de plank komen. Burgers moeten echter kunnen vertrouwen op integer onderzoek of het nu om ruimtelijke plannen of milieuvergunningen of bouwvergunningen gaat. Ik wens Ronald van Raak alle succes met zijn initiatief wetsontwerp.
Jaargang 4, Nr. 187.