Oorlogsheroïek en Vredesweek
Afgelopen zaterdag begon de Vredesweek en tegelijk werd herdacht, dat op donderdag, 17 september het 65 jaar geleden was, dat Operatie Market Garden begon met luchtlandingen bij de bruggen langs de route Eindhoven – Arnhem. Het doel was deze bruggen te veroveren en zo zonder hinder te kunnen doorstoten naar de Noordduitse Laagvlakte en Berlijn. De opmars van het Geallieerde leger werd vertraagd en het kostte veel moeite en tijd om de Waalbrug bij Nijmegen in handen te krijgen. Toen die eindelijk was veroverd verzuimde men onmiddellijk door te stoten naar Arnhem. De volgende morgen hadden de Duitsers een weerstandslijn bij Elst opgebouwd. De Rijnbrug in Arnhem, nu de John Frostbrug bleek “Een Brug te ver”.
Als tienjarige woonde ik in Arnhem op enige afstand van de gevechten. Dus ben je er emotioneel erg bij betrokken. Bij zo’n herdenking zijn ontroerende momenten. Het grijpt je aan de verhalen van de oud-strijders te horen en je bewondert hun moed. Uiteindelijk zijn we zeven maanden en een koude winter later toch bevrijd. Je bent terecht dankbaar voor die vrijheid. Ik hoef niet bang te zijn opgepakt te worden als verzetsstrijder of om dwangarbeid te gaan verrichten. Ik hoor ’s nachts geen V2’s meer overkomen met stotterende motoren, die naar beneden kunnen komen met hun explosieve lading. Ik kan vrij zeggen en schrijven wat ik denk. Ik hoef geen honger te lijden en kan alles kopen wat ik nodig heb. Wat oorlog betekent hebben de meeste mensen alleen van horen zeggen.
Het viel mij op, dat de herdenking dit jaar zeer uitgebreid was. Het is 65 jaar geleden en over vijf jaar zullen er nog maar weinig oud-strijders in leven zijn. Dat kan een reden zijn. Als je de verhalen hoorde, kwamen de verschrikkingen van de oorlog duidelijk naar voren, de vele slachtoffers ook onder de burgerij en de verwoestingen. Daar hoef je niet naar terug te verlangen. Tegelijk was er ook de nadruk op de moed en het heldendom van de geallieerde militairen en de bewondering en de dankbaarheid. Welke invloed gaat van dit alles uit? Zien sommigen er een uitnodiging in om ook hun leven in te zetten voor de vrijheid? Zou het allemaal onderdeel kunnen zijn van een wervingscampagne? Hoe nuchter zijn wij Nederlanders en hoe goed zijn wij in staat onderscheid te maken tussen de situatie in Europa tijdens de Tweede Wereldoorlog en de situatie in de vele oorlogsgebieden van vandaag?
Daarom is het goed, dat er elk jaar een Vredesweek is, georganiseerd door de fusieorganisatie van het Interkerkelijk Vredesberaad en Pax Christi: IKV Pax Christi. Dat zal velen ontgaan zijn, want wie heeft er nog oor of oog voor kerkelijk gebonden activiteiten? Het thema dit jaar is “Naar een nieuw klimaat van vrede”. Als je de vele conflicten in de wereld bekijkt, ontwaar je vrijwel geen streven naar een oplossing van het conflict. Weliswaar wordt er door vele bemiddeld, maar in veel gevallen haalt het weinig uit. In toenemende mate zie je ook dat mensen partij kiezen en meestal voor de zwakste partij. Maar wat voor zin heeft het te kiezen tussen de twee partijen? Je wint er zeker niet de sympathie van de ander mee. Zou het er eigenlijk niet om moeten gaan, dat we van beide partijen het geweld afkeuren en van beide partijen eisen, dat ze naar vrede gaan streven? Al dat geweld lost het conflict niet op. In een klimaat waar het verlangen naar vrede voorop staat, streven we naar goede verhoudingen, naar het stoppen van geweld, naar het wekken van vertrouwen, naar verzoening met je tegenstander, naar geven en nemen en dat breed accepteren. Wat we zien is, dat geweld steeds opnieuw met geweld beantwoord wordt. We raken in een spiraal van geweld. Wanneer gaan we geloven, dat het ook anders kan?
Jaargang 2, Nr. 29.