VAN VREUGDE NAAR VERDRIET
De gebeurtenis in Apeldoorn moet tot nadenken stemmen. Het fijne weten we er nog niet van, maar de automobilist schijnt het toch wel degelijk op het koningshuis gemunt te hebben. In linkse kringen is men vaak principieel tegen het erfelijk koningsschap. Het is strijdig met de democratie. Eigenlijk vind ik dat een open deur. Men is voorstander van een republiek met een gekozen president als staatshoofd. Daar tegenover staat, dat een overgrote meerderheid van het volk voorstander is van de monarchie. Op die manier zou het democratisch toch weer wel kloppen.
Dan is er ook nog het Republikeins Genootschap, dat regelmatig in het nieuws tracht te komen met tendentieuze stukjes over de enorme kosten van het koningshuis of de uitglijders van sommige leden daarvan of de bemoeizucht van de Majesteit. Ik vind het geen sympathiek clubje. Het lijken mij lieden met een duidelijke regentenmentaliteit uit een laag van de bevolking, die traditioneel tegen een vorstenhuis is omdat ze liever zelf de baas spelen. Af en toe worden ambtenaren via een briefje aan hun chef op de vingers getikt omdat de koningin een brief heeft gekregen van een wanhopige burger, die telkenkere weer bot vangt bij die vreselijke bureaucratie, die we nu eenmaal in Nederland hebben. Weliswaar hebben we nu een ombudsman, maar de koningin had lang die functie. De Oranjes kenden een traditie, dat ze vaak opkwamen voor de rechten van het gewone volk tegenover het machtsmisbruik van de bestuurders, de adel of de stedelijke regenten. Ik vind het altijd merkwaardig, dat sommige linkse mensen, die historische achtergronden niet meer kennen. Misschien hebben sommigen toch last van een regentenmentaliteit.
Vorige week ging mijn column over de bevrijding, zoals ik die in april 1945 bij Apeldoorn heb meegemaakt. Zo herinner ik mij nog zeer goed, de enorme symboolfunctie het koningshuis toen had. OZO werd op de muren gekalkt en iedereen wist, dat het betekende Oranje Zal Overwinnen. In de strijd tegen de Nazi’s hadden we de mentale steun hard nodig. Zo zien we vaker, dat in moeilijke tijden het koningshuis het volk tot steun is. Zo is het koningshuis een nationaal symbool geworden. Ik ben een groot voorstander van Europese integratie, maar de nationale staat moet niet te veel aan betekenis verliezen. Evenmin de regio of de woonwijk of jouw dorp. Daar in de wijk of het dorp speelt het leven zich af. Dat vraagt identificatie met jouw woongebied en daarvoor zijn dus die symbolen of iconen nodig.
Deze overwegingen dragen bij aan een genuanceerd standpunt. Soms mis ik dat bij mijn politieke vrienden. Is het gebrek aan historisch besef of krachtige indoctrinatie. Ik herinner mij weer een stunt van Dwars tijdens een congres in Amersfoort. Ze wilden een stemproef doen. Drie ballonnen gingen door de zaal van De Flint en toen er op een fluitje geblazen werd, moesten de mensen, die de ballon vasthielden naar voren voor de stemproef. Ik was een van de ongelukkigen. Het ging erom of we een goede zangstem hadden. En ik moest het Wilhelmus zingen. Lichte paniek bij partijvoorzitter Marjan Lucas. Zij vreesde een incident, dat door de pers ongetwijfeld flink zou worden opgeblazen. Laat mij maar, zei ik en vervolgens: Ik ben oud genoeg om mij de tijd te herinneren, dat dit lied niet gezongen mocht worden. En nu gaan we zingen. De helft van de zaal zong opgelucht mee en de andere helft reageerde wrevelig. Zulke mensen weten kennelijk niet dat het Wilhelmus een vrijheidslied is tegen de tirannie van de Spaanse koning. Een lied van de democraten en verzetstrijders uit die tijd.
Iedereen mag van mij tegen de monarchie zijn, maar probeer jouw standpunt wat genuanceerd te maken. Vandaag vroeg ik mij af, wie die haatgevoelens gezaaid heeft in het hart van de man uit Huissen. Is het zieke brein zo ziek geworden, dat mensenlevens niet meer tellen? Wat een verantwoordelijkheid rust toch op de schouders van opiniemakers: politieke activisten, journalisten, leraren, ouders of pastores of bloggers. Voordat je het weet, ben je aan het haat zaaien. Dat is voor mij de les van vandaag.
Eigenlijk had ik willen schrijven over mijn lintje. Dat heet een koninklijke onderscheiding. Voor mij is het een teken van waardering vanuit de gemeenschap waarvan ik deel uit maak. We mogen best eens aan elkaar laten merken, dat we elkaars werk waarderen. Het geeft mensen een goed gevoel. Misschien heeft de dadervan vandaag nooit veel waardering gekregen. Wie weet.
Jaargang 2, Nr. 10