Spreken en luisteren en reageren op elkaar
Onlangs op 16 april verscheen de uitspraak van de Commissie Gelijke Behandeling over ambtenaren, die weigeren mee te werken aan een huwelijkssluiting tussen twee homo's of twee lesbiennes, beter bekend als het homohuwelijk. Het COC, de belangenorganisatie voor homoseksuelen, had om een uitspraak gevraagd. Volgens die uitspraak zouden ambtenaren van de burgerlijke stand voortaan verplicht zijn mee te werken en anders uit hun functie worden gezet en ander werk krijgen.
Ik was niet gelukkig met die uitspraak en stuurde nog die zelfde dag een ingezonden brief naar mijn lijfblad, de Volkskrant. De kop luidde: Gewetensvrijheid
Homo's hebben in Nederland het recht in het huwelijk te treden en openlijk en door de wet erkend te leven overeenkomstig hun overtuiging. Prachtig!
Maar waarom gunnen zij een kleine groep ambtenaren van de burgerlijke stand niet te leven overeenkomstig hun overtuiging, die niet in strijd is met de wet? (Binnenland, 16 april) Waarom wordt een hele bevolkingsgroep uitgesloten van een ambt op grond van hun religieuze overtuiging? Juist als je voor je zelf de gewetensvrijheid opeist, moet je de gewetensvrijheid voor anderen verdedigen.
Op deze site en in de Volkskrant reageerde Peter Verberne uit Hoogezand. Boven zijn brief stond de titel Schoffelen
John Jorna schrijft: "Waarom wordt een gehele bevolkingsgroep uitgesloten van een ambt op grond van hun religieuze overtuiging?" (Geachte redactie 21 april) Als je niet wil schoffelen moet je niet bij de plantsoenendienst solliciteren. In de wet is beschreven wat de taken zijn van een ambtenaar van de burgerlijke stand. Als die taken je niet aanstaan, moet je het ambt niet ambiëren. Overigens kan begrip worden opgebracht voor ambtenaren die aangesteld werden toen het homohuwelijk nog niet bestond.
Er ontwikkelde zich vervolgens een discussie per e-mail en eigenlijk bleef hij zijn argument met andere woorden herhalen: de wet en de arbeidsovereenkomst schrijven bepaalde taken voor en daar heb je je maar aan te houden. Dat in meerdere wetten in Nederland rekening wordt gehouden met gewetensbezwaren, leek hem onbekend. Denk aan de militaire dienstplicht, die niet is afgeschaft, maar is opgeschort, aan de verzekering tegen ziektekosten of de inenting tegen bepaalde ziekten. Een arts is ook niet verplicht mee te werken aan euthanasie, maar alleen een arts mag onder strikte voorwaarden euthanasie toepassen. Ik schreef Verberne, dat ik heus wel begreep, dat je strikt juridisch geredeneerd je werk moet doen, maar dat het daar niet om ging. Het gaat er om hoe je in een pluriforme maatschappij met elkaar omgaat.
Dondedagavond, 24 april zagen we Imam Fawaz uit Den Haag en Stadsdeelraadvoorzitter Ahmed Marcouch uit het Amsterdamse Slotervaart met elkaar discussiëren en vanmorgen herhaalde zich dit debat op de Forumpagina van de Volkskrant in de vorm van een briefwisseling, waarbij ook weer opvalt, dat ze elkaar van alles verwijten, maar niet naar elkaar luisteren en niet op de woorden van de ander reageren.
Ik moet denken aan de speelplaats van een basisschool. Het ene jongetje botst per ongeluk tegen een ander jongetje. Die begint te schelden. Er wordt terug gescholden. Er wordt geduwd. Men kjikt elkaar boos aan. En dan beginnen ze te vechten. En de andere kinderen gaan ze nog verder ophitsen. Vroeger keek ik dat even aan, maar als ik vond, dat het lang ge noeg duurde of dat het te gemeen werd, dan pakte ik ze allebei in de kraag en trok ze uit elkaar. Nu is het genoeg geweest. Geef elkaar een hand. Is het nu weer OK? Dat was meestal wel zo en even later zag je ze weer met elkaar spelen.
Maar de ruzies, die de wereld vandaag teisteren, de scherpe tegenstellingen tussen bevolkingsgroepen, ze vormen echt een bedreiging. Het kan te gemakkelijk uit de hand lopen en er staat geen meester op de speelplaats, die de twee ruziemakers uit elkaar trekt.
Het wordt tijd, dat we echt leren luisteren naar elkaar, samen naar echte gemeenschappelijke formuleringen zoeken om dingen op te lossen. We hebben in Europa eeuwenlang telkens weer oorlog gevoerd ten koste van miljoenen doden, gewonden, voor het leven gehandicapten en vreselijke verwoestingen. Eindelijk zijn we gaan begrijpen, dat al dat geweld niets oploste en na die tweede wereldoorlog zijn we gaan samenwerken. Het kan!