MINDERHEDEN ERVAREN MEER ONVERDRAAGZAAMHEID
Ik onderteken een “Manifest voor Verdraagzaamheid” en in het Journaal zie ik beelden van een dubbele zelfmoordaanslag op een Soefimoskee in Pakistan en lees erover in de krant. Soefi’s vormen een Islamitische sekte, die een wat vriendelijkere en vreedzamere vorm van de Islam voorstaan. Weliswaar zijn er miljoenen Soefi’s, maar binnen de Islam vormen ze een minderheid. Ze worden als ketters beschouwd en vaak gediscrimineerd en vervolgd. Zo lees je vaker over discriminatie van religieuze of levensbeschouwelijke groepen, die in toenemende mate onverdraagzaamheid en erger ervaren. In delen van India werden christelijke kerken verwoest en christenen gedood. Fanatieke Hindoes zijn de daders. Christelijke kerken vinden hun aanhangers vooral onder de Dalits, de kastenlozen Binnen de christelijke gemeenschappen emanciperen ze. Dalits zijn priester geworden zelfs bisschop. Voor mensen uit de hogere kasten is dit moeilijk verteerbaar. Irakese christenen zijn hun land massaal ontvlucht In Algerije zijn al weer enkele jaren geleden katholieke monniken vermoord. Ze missioneren er niet. Ze zijn er voor de mensen. Ze proberen tot dialoog te komen. Zo heeft “Cordaid Mensen met een Missie” een deskundige uitgezonden naar Kenia om christenen, Islamieten en Hindoes te helpen tot interreligieuze dialoog te komen. Aan de Nijmeegse Radboud Universiteit heeft zij dit vak gestudeerd. Elkaar kennen, elkaar begrijpen, elkaars bedoelingen kennen en vooral elkaar vertrouwen verminderen de kans op interreligieuze conflicten.
En Nederland? Systematische moordpartijen komen hier gelukkig niet (meer) voor, maar zijn er in het verleden wel geweest. Katholieken en Protestanten kennen hun martelaren. Dat is al weer eeuwen geleden. De Jodenvervolging werd door de Nazi’s door hun rassenleer gelegitimeerd, maar de Joden vormen geen apart ras, misschien een volk en in ieder geval een religieuze groep. Antisemitisme was er ook in het vooroorlogse Nederland. Het werd ook gevoed door de Rooms-katholieke Kerk, die de joden eeuwen lang als Gods moordenaars heeft beschouwd. Eigenlijk is dat pas door het Tweede Vaticaans Concilie fundamenteel veranderd. Volgens persberichten is het aantal antisemitische incidenten in Nederland verminderd. Probleem is nu veel meer het onderscheid te maken tussen Jodendom en de staat Israël. Met name anders geïnformeerde Islamitische jongeren hebben daar moeite mee. Vooral het gedrag van een deel van de Marokkaanse jeugd versterkt de anti-Islamhouding. De overlast zorgt voor generaliseren. Bij sommigen kan “de Islam” geen goed meer doen. Populistische politici haken daarop in. Er is niets nieuws onder de zon.
Alle religieuze groeperingen samen vormen in Nederland een minderheid. Elke groep apart dus zeker. Worden deze minderheidsgroepen gediscrimineerd? Er is toch officieel vrijheid van godsdienst en levensovertuiging. Ik kan het mij goed voorstellen, dat mensen het niet eens zijn met standpunten van religieuze leiders. Zelf ben ik het maar al te vaak niet eens met mijn aartsbisschop en zijn getrouwen. Hun gedrag is naar mijn gevoel naar groepen mensen discriminerend. Dat veroorzaakt vooral veel verdriet. Hun kille houding staat haaks op hun herderlijke opdracht. Zelf noemen ze het duidelijkheid. De leiding van mijn bisdom zou zich het Manifest voor Verdraagzaamheid heel sterk moeten aantrekken.
In de Nederlandse samenleving ervaar ik maar al te vaak een houding van afwijzing tegenover alles, wat met godsdienst te maken heeft. Je ziet het in het fanatiek verdedigen van de openbare school en daarbij het afwijzen van bijzonder onderwijs, dat niet gesubsidieerd zou moeten worden. Je ziet het in het niet meer subsidiëren van instellingen van algemeen nut, maar op religieuze basis of het idee om de omroepen maar af te schaffen en te vervangen door een `neutraal`BBC-achtig systeem. Dan wordt er weer geroepen, dat in naam van de godsdienst zoveel kwaad is geschied en dat dat nog steeds gebeurt. Alsof de godsdiensten het monopolie hebben op het veroorzaken van narigheid. Wat voorgesteld wordt in naam van de godsdienst te gebeuren is veelal een zaak van politieke of maatschappelijke belangengroepen.
Het allerergste vind ik, dat waar religies altijd stonden voor bepaalde waarden en dan op de eerste plaats de naastenliefde, de solidariteit er nu na het secularisatieproces geen tastbaar waardensysteem meer lijkt te bestaan, waaraan de mensen houvast hebben en dat ze hun kinderen als opvoeders kunnen voorhouden. Misschien is dat wel een van de diepere redenen voor de verminderde tolerantie in de samenleving.
Wilt u het ˝Manifest voor Verdraagzaamheid˝ ook lezen en ondertekenen, ga dan naar www.manifestvoorverdraagzaamheid.nl . Het richt zich tot de media, de politieke partijen nieuw te vormen kabinet.
Jaargang 3, Nr. 18.