HOE WERKT HET ?
Hoe verwarmt de zon de atmosfeer? De warmtestraling van de zon gaat dwars door de atmosfeer en verwarmt het aardoppervlak. Dat straalt dan warmte uit en die warmtestraling wordt door de dampkring geabsorbeerd. Bepaalde gassen in de dampkring nemen die warmte het beste op. Dat was altijd al kooldioxide. Het percentage daarvan is sinds het midden van de negentiende eeuw door de industrie en de stoommachine sterk toegenomen. Daardoor werd het klimaat warmer, maar na de Tweede Wereldoorlog ging dat nog veel sterker: meer industrie, meer verkeer, meer verwarming in huizen en gebouwen en meer landbouwmachines.
Dat warmere klimaat zorgt voor meer verdamping en zo meer regen. Het zijn steeds meer hevige regenbuien en daardoor komen er meer overstromingen. In het Ahrdal in de Duitse Eifel zorgde het water voor enorme verwoestingen afgelopen zomer en de schade is nog steeds niet volledig hersteld. De enorme hitte maakt het moeilijk leefbaar. Het kost veel energie om de woningen te koelen. De ijskap van Groenland smelt en ook de ijskap van Antarctica dreigt te smelten evenals talloze gletsjers in de gebergten in alle werelddelen. Dat smelten van het ijs zorgt voor een stijging van de zeespiegel. Lage eilanden en kustgebieden dreigen te overstromen. Houden we laag Nederland droog?
Dus is er alle reden om die opwarming tegen te gaan. Het beste is de oorzaak weg te nemen en de toename van de kooldioxide te verminderen. Dat betekent minder koolstofhoudende brandstoffen gebruiken: steenkool, aardolie en aardgas. Hoe houd je dan in de winter de huizen warm? Hoe laat je de auto’s rijden, de vliegtuigen vliegen en de schepen varen? Hoe zorg je dat er elektriciteit wordt opgewekt, zodat de machines in de fabrieken kunnen blijven draaien? We moeten naar andere energiebronnen. Er is een energietransitie noodzakelijk.
Welke andere vormen van energie kennen we? Veel landen maken gebruik van kernenergie. Daar zitten risico’s aan. Diverse rampen hebben ons dat geleerd. Een groot probleem is het eeuwenlang veilige opbergen van kernafval. Dan maar liever de kracht van de wind en van stromend water gebruiken. Wind hebben we redelijk veel, maar sommige mensen hikken nogal tegen het geluid van windturbines en de aantasting van het landschap. Maar wat wil je? Je land onder het zeewater zien verdwijnen of tegen die hoge windmolens aankijken? Zonnepanelen zetten de zonnestraling om in elektriciteit. In de zomer is dat veel, maar in de wintermaanden meestal maar weinig. Met alleen zonneparken en zonnepanelen op de daken redden we het niet.
De zon zorgt er ook voor dat planten groeien. Zo wordt koolstof gebonden. Je kunt met hout je huis verwarmen al geeft dat wel schadelijke uitstoot en er komt weer koolstofdioxide in de lucht. Sommige planten leveren ons oliehoudende zaden, maar ons brandstof gebruik is zo enorm, dat je het met oliehoudende zaden nooit redt.
Behalve de kernsplitsing in de huidige kerncentrales hopen we, dat we de energie van kernfusie kunnen gaan gebruiken. Op sommige plekken zitten warme aardlagen zo ondiep, dat we die warmte kunnen gebruiken als een kleinen bijdrage aan onze energiebehoefte. IJsland echter weet een groot deel van de energiebehoefte door aardwarmte te dekken. Eigenlijk moet elk land naar de eigen mogelijkheden kijken.
14e Jaargang, Nr. 701.