HEERLEN WAS GROTER DAN MAASTRICHT OF AKEN
Deze week maar eens iets anders dan de politiek. Je bent nooit te oud om te leren. Dat merkte ik toen ik in Heerlen het Thermenmuseum bezocht. In de Romeinse tijd was het huidige Heerlen een belangrijke stad. Op de vruchtbare löss werd graan verbouwd. Het diende als voedsel voor de vele militairen in dienst van de Romeinen, die de grens van het Romeinse rijk bewaakten. Die grens of “limes” werd gevormd door de Rijn en de Donau. Ik heb iets met de limes. Ik ben geboren in Arnhem aan de Rijn. Mijn eerste baan was in Spijk aan de Rijn en vervolgens werkte ik in Arnhem en Utrecht , beiden aan de Rijn. Ik woon al 52 jaar in Odijk aan de Rijn. Sinds de Jamboree in Bad Ischl in Oostenrijk in 1951 heb ik een vriend in Tulln aan de Donau met een “Römertor”, een Romeinse poort aan de Donau. En last but not least. In een publicatie over de limes ontdekte ik dat ik jarenlang les heb gegeven in een lokaal, waar de limes-weg onderdoor liep. En toch, daar in Heerlen deed ik weer heel wat nieuwe kennis op.
Coriovallum lag aan een kruispunt van wegen. Een Noord – Zuid en een Oost-West, de Via Belgica. Die Romeinse wegen hadden een militaire functie en vormden ook een handelsweg. Die Romeinen waren knappe wegenbouwers. De weg was verhard met leem en grint en was in dwarsdoorsnede bolrond. Opzij lagen greppels om het afstromende regenwater op te vangen en de weg droog te houden. Hier in de omgeving is bij Fort Fectio die Limes-weg ontdekt. Maar in Heerlen hebben ze een lakprofiel van de dwarsdoorsnede van de Via Belgica en die blijkt een paar meter breder. Door de handel was Coriovallum een welvarende plaats.. De inwoners hadden het geld voor een badhuis met een warm deel en een zalen om af te koelen. Het deed ons sterk aan een sauna denken.. Je kon er getuige de vele gevonden schaaltjes ook een hapje eten. Van die thermen resten nog de fundamenten. Ze zijn zorgvuldig opgegraven. Met een loopbrug loop je erover heen. Om de zoveel meter vind je een scherm met nadere uitleg van wat je beneden ziet en een animatie toont vervolgens hoe die zalen er toen uitzagen. In Bath in Engeland kun je zo’n Romeins badhuis nog in werkelijkheid zien.
Maar dat is nog niet alles. In een grote zaal zijn duizenden vondsten uit de Romeinse tijd van tal van vindplaatsen in Zuid-Limburg tentoongesteld. Je ziet er het gereedschap van de vele ambachten, van de boeren, de kleding, de sieraden, grafstenen, glaswerk en aardewerk. Alles heel systematisch. Door de veelheid raak je wat overdonderd. Het beneemt je de lust om alle toelichting goed te lezen. Wil je er echt meer over leren, dan moet je er de tijd voor nemen of een paar keer terug komen. In ieder geval heb ik ervan geleerd, dat Zuid-Limburg een zeer rijke archeologie kent met zeer veel vindplaatsen.
En hoe ziet het huidige Heerlen er uit? Door de steenkoolmijnen kwam het gebied tot grote bloei, maar raakte door de mijnsluitingen in korte tijd in een crisis. Den Haag maakte het de vestigingsplaats van het ABP, het pensioenfonds voor ambtenaren en leerkrachten en een deel van het CBS, het Centraal Bureau voor de Statistiek, Het gebied heeft een zeer gunstige ligging ten opzichte van de Europese markt, maar het lijkt erop, dat het bedrijfsleven, dat maar traag ontdekt. Er wordt volop gebouwd, met name rond het NS-station. Er is een rechtstreekse treinverbinding met Aken en Maastricht in het gebied zelf en een snelle intercity met Eindhoven, Utrecht en Amsterdam. Het gebied heeft een eigen vliegveld, een universiteit met veel buitenlandse studenten en veel andere onderwijsinstellingen. Toch houdt Zuid-Limburg ondernemende jongeren te weinig vast. Heerlen en Maastricht zijn reuze gezellige steden Anderzijds is Zuid-Limburg ook zeer toeristisch en al te veel industrieën en dus ook stedengroei maakt het voor toeristen niet leuker. Maar de groei moet wel van binnenuit komen, wil die echt aanslaan. Ik ben benieuwd. U ook?
Jaargang 12, Nr.559.