EEN TERLOOPSE OPMERKING
Afgelopen zondag, 5 augustus 2018 keek ik geboeid naar de uitzending van ‘Zomergasten’. Louis van Gaal was te gast en presentatrice Janine Abbring leek het gemakkelijk te hebben. Ze moest alleen af en toe aangeven, dat het tijd werd voor een volgend thema. Louis wist precies wat hij wilde zeggen. Er was een echte docent aan het woord. Ook een betrekkelijke leek op voetbalgebied als ik begreep welke intensieve ontwikkeling de beroepssport heeft doorgemaakt. Het is wetenschap geworden.
Er was een passage in zijn levensloop, waar ik mij sterker met hem verbonden voelde. Hij vertelde hoe hij al heel jong zijn vader verloor en dat gebeurde ook in ons gezin. Ik was de oudste en 19 jaar, maar mijn jongste broer was pas zeven. Ondanks dat gemis wist Louis carrière te maken, eerst als voetballer en daarna als coach met de Academie voor Lichamelijke Opvoeding als stevige basis.
Louis huwde jong en kreeg twee dochters. Hij sprak vol liefde over zijn vrouw. Het was dan ook een enorme klap, toen zij al jong stierf. Hij beschreef hoe hij samen met zijn twe dochters verder ging. Iedereen had een taak en zo draaide het gezin verder. Toen kwam die terloopse opmerking: “Sindsdien geloof ik niet meer in het bestaan van God”. Hoe kan er een God bestaan, die een zo’n lief mens als mijn vrouw al zo jong laat sterven?´ Louis is zeker niet de enige, die na een rampzalige gebeurtenis in het persoonlijk leven zijn geloof in God verliest. Rabbijn Kushner schreef er een boek over. Waarom zijn het juist goede mensen, die het lot treft, terwijl de smeerlappen vrolijk verder leven? Eigenlijk gaat het in de theologie om een heel fundamentele vraag. Kan God tegen zijn eigen schepping ingaan? Een verwoestende storm stoppen? Een kwaadaardig gezwel zo maar laten verdwijnen? Ik heb er de laatste maanden wel naar verlangd. Het mondiale ecosysteem en de vele deelsystemen hebben het streven naar evenwicht als belangrijk kenmerk. Dus zijn er roofdieren als vossen, die het aantal konijnen beperkt houden, want anders zouden die zich onbeperkt vermenigvuldigen en alles kaal vreten. Maar er zijn ook bacteriën en virussen, die mensen ziek maken en misschien laten sterven. De dood hoort bij het leven. Dat is geen troost voor iemand die een dierbare verliest. De vorige paus Benedictus XVI kwam in zware problemen, toen hij in een toespraak tot Islamieten benadrukte, dat God niet tegen zijn eigen schepping in gaat. Hij citeerde een Middeleeuwse wijsgeer en werd totaal verkeerd begrepen. Maar Islamieten geloven, dat Allah tegen Zijn eigen schepping in kan gaan en bijvoorbeeld kan willen, dat de totale schepping op hetzelfde moment niet meer bestaat. De christelijke theologie wijst dit af. Ik hoop, dat ik het als niet-theoloog goed heb weergegeven.
Twijfel aan het bestaan van God wordt ook gevoed door het kwaad in de wereld: Oorlogen, natuurrampen, dictaturen, epidemieën, misdaadorganisaties of slavernij. Hoe kan een goede God dit allemaal toestaan? Zo’n God kan er gewoon niet zijn. Die door God geschapen wereld is allesbehalve volmaakt. Het is vaak een zootje. God heeft ons geschapen met een vrije wil. We kunnen het goede willen, maar ook allerlei slechte dingen. God heeft de verantwoordelijkheid gelegd bij zijn schepselen. Ik zou het niet fijn vinden als ik niet mijn eigen keuzes zou kunnen maken. Het kwaad in de wereld komt van mensen. Je kunt de schuld niet bij God leggen. Je kunt wel aan God vragen – bidden – om jou te helpen het goede te doen. Die hulp van God noemen we ‘genade’. Het is een kostbare ervaring als je Gods hulp in jouw leven merkt. Dat moet je dan wel geloven. Tsja, en dat is vaak het probleem.
Als we godsdienstles kregen op het Katholiek Gelders Lyceum in Arnhem of de Sint Ludgerus Kweekschool in Hilversum schroomden wij niet deze kwesties aan de orde te stellen. We leerden zo er mee om te gaan. Intussen zijn er generaties opgegroeid, die niet of nauwelijks gedegen godsdienstonderwijs hebben genoten. Dat merken we dagelijks en ook heel even in de uitzending met Louis van Gaal.
Jaargang 11, Nr. 525.
Mooi geschreven opa!