Uit het Utrechts Nieuwsblad van zaterdag 9 augustus 2003

De barricaden op tegen de dwingelandij van de paus?

De aanval van het Vaticaan op het homo-huwelijk en de reactie van Jaap Lodewijks daarop op deze pagina van de afgelopen dinsdag blijven de lezerspennen in beweging zetten.

John Jorna betreurt het dat zoveel veranderingssgezinden de kerk de rug toekeren. ‘moeten we we de barricaden op tegen de dwingelandij van de paus?”, vraagt hij zich  af. En ook andere briefschrijvers nemen stelling.

Het hoofdredactionele commentaar “Rome discrimineert en katholiek Nederland heeft slappe knieën” vraagt om een weerwoord, nodigt daartoe ook uit.
 Alle Nederlandse katholieken weten intussen wel, dat deze paus het moeilijk vindt af te wijken van de traditionele leer. Vanuit die traditie is het niet zo verwonderlijk, dat allerlei culturen afwijzend stonden tegenover homoseksualiteit als levenswijze. In de kleine gemeenschappen met hoge sterftecijfers door oorlogen en natuurrampen was het belangrijk, dat het geboortecijfer zo hoog mogelijk bleef. Dus moest iedere man zorgen, dat kindertjes verwekt werden. Daarvan afwijkend gedrag bedreigde het voortbestaan van de groep en daarbij pasten strenge religieuze sancties. Nu steeds meer Europese staten een sterfteo­verschot hebben of krijgen en vergrijzing de nodige problemen met zich meebrengt, wordt de vraag naar het belang van een hogere vruchtbaarheid weer actueel.
 Maar de paus en zijn adviseurs ontkennen enkele belangrijke zaken. Zij gaan ervan uit, dat homoseksua­liteit een zaak is van vrijwillige keuze. Inmiddels is het inzicht gegroeid, dat men de homoseksuele aanleg mee krijgt bij de geboorte. Je wordt geen homo of lesbo, je bent het. Als je door Gods scheppende kracht zo bent, dan kan dat niet zondig zijn. Ik weet niet wat het document van Rome daarover verkondigt. Maar is dan het tot uiting brengen van je seksualiteit zondig. Is de uitdrukking van jouw liefde voor een medemens zondig? Daarover zullen Rome en veel gelovigen in Nederland van mening verschillen. Dat nog eens schrijven is eigenlijk een open deur intrappen. De meeste homo’s en lesbo’s ervaren dagelijks de acceptatie van hun leefwijze in hun geloofsgemeenschap. 
Rome verzet zich tegen het homo-huwelijk. Wat bedoelt het kerkelijk document hier met huwelijk? Gaat het om het huwelijk als sacrament, een teken, dat de bijzondere hulp (genade) geeft, die het betekent of gaat het om het burgerlijk huwelijk? Gezien de oproep aan katholieke politici het af te wijzen gaat het waarschijnlijk om het laatste. Zelf heb ik dat burgerlijk huwelijk altijd beschouwd als de registratie van ons huwelijk door de burgerlijke overheid. Het huwelijk sloten mijn vrouw en ik en de kerk sprak daar zijn zegen over uit. Wij dienden elkaar het sacrament toe. Maar bij niet-kerkelijken komt die huwelijks­sluiting tot stand als voor de ambtenaar van de burgerlijke stand de huwelijksbelofte wordt uitgesproken.  
Hoe nu te denken over het homo-huwelijk? Dat twee homo’s of lesbo’s elkaar trouw beloven kan ik alleen maar toejuichen. Wisselende seksuele contacten wijs ik èn bij hetero’s èn bij homo’s af. Er is dan niet echt spraken van een uitdrukking van wederzijdse liefde. Het genot staat vooropen meestal gaat het alleen daarom. Maar voor een monogame verbintenis tussen twee homo’s of twee lesbo’s is veel te zeggen. Het risico van SOA’s wordt sterk verminderd. De twee vinden in elkaar levensgeluk en zin in hun bestaan. Rome zou het zelfs moeten toejuichen. Vroeger werd vaak aangeraden maar te trouwen. Dan ging het vanzelf over. Zo werd de erfelijke (?) geaardheid doorgegeven.  
Kun je het homo-huwelijk een huwelijk noemen? Zeker wel in zijn juridische consequenties. Niet in zijn doelstelling, want cultureel-antropologisch gezien is het huwelijk een verbintenis tussen en man en een vrouw gericht op het krijgen en opvoeden van kinderen. Voor mij hoeft deze verbintenis geen huwelijk te heten. Is het een sacrament? Niet in die zin, want het huwelijk als sacrament heeft niet alleen wederzijdse liefde als doel, maar ook het krijgen en opvoeden van kinderen. Overigens acht ik een homo- of lesbo-stel zeer wel in staat kinderen op te voeden. Kan over een homo-verbintenis Gods zegen worden afgeroepen? Sommigen zeggen, dat het alleen kan als die verbintenis celibatair blijft, anderen en ik ook geloven, dat God Zijn zegen daaraan niet zal onthouden ook al wordt aan die wederzijdse liefde ook metterdaad uiting gegeven. Ik vermoed, dat 95 % van de Nederlandse katholieken het hiermee eens zal zijn. De Wegener Pers kan er een opiniepeiling over laten houden! 
Waarom reageert de Nederlandse kerk niet? Het is vakantietijd. Het eerstvolgende parochieblad, waarvan ik hoofdredacteur ben, zal een commentaar bevatten op deze zaak en nog enkele andere incidenten. Het blad bevat keer op keer commentaren op zaken, waarover Nederlandse kranten zelden of nooit schrijven. De officiële kerk zal niet reageren. Men wil leren leven met meningsverschillen en toch samen kerk zijn. Saai, helemaal geen ruzie en helemaal niet interessant voor de pers. Het zij zo. 
Mag een kerkelijk leider een oproep doen aan katholieke politici? Of aan politici in het algemeen? Hoe haalt juist een journalist het in zijn hoofd om de vrijheid van meningsuiting niet te laten gelden voor een kerkelijk leider? Natuurlijk mag de paus een oproep doen het homo-huwelijk af te wijzen. Elke verstandi­ge politicus luistert naar wat er in de samenleving speelt. Uit die veelheid van meningen komt hij samen met zijn partij en zijn fractie tot een mening en tot een stem voor of tegen. Zo hoort het in een democra­tie. 
Moeten we op de barricaden tegen de dwingelandij van de paus? Moeten we als de protestanten vanouds doen – de naam zegt het – protesteren? Het moge aantrekkelijk zijn vanuit de idee de pers te halen, zelfs de Acht Mei Beweging weet, dat het geen zin heeft. Logge structuren laten zich niet veranderen door van buitenaf te protesteren. Alleen van binnenuit en stapje voor stapje kun je verwachten, dat er iets veran­dert. Daarom is het jammer, dat zo veel veranderingsgezinden de kerk hebben verlaten. Ze maken het voor de overgeblevenen extra zwaar al die prachtige nieuwe inzichten te verbreiden onder het kerkvolk.  
John Jorna is redacteur van Parochiekontakt van de katholieke Heilige Niscolaasparochie in Odijk.

Leave a Reply