John Ch.M. Jorna

WE KUNNEN MEER DAN WE DENKEN

Vanaf eind 1991 schreef ik honderden stukken in ons parochieblad over allerlei onderwerpen. In die tijd waren de dagbladen nog helemaal niet zo attent op nieuwe maatschappelijke ontwikkelingen. Als de Volkskrant toen een onderwerp aansneed, had ik er al een paar jaar eerder over geschreven. Je kon op zeker moment de krant bellen en ik kreeg een redacteur aan de telefoon, waar ik wel vertrouwen in had. Ik spuide mijn kritiek. Ik zal niet de enige zijn geweest. Sindsdien is de kwaliteit enorm verbeterd.  Ik kreeg vaak complimentjes over mijn stukjes. Ik merkte wel, dat niet iedereen het parochieblad las. Men was te druk. Soms was ik bang, dat men het niet eens was met de maatschappijvisie, die er in doorklonk, maar daar kon en wilde ik niet te veel aan toegeven. Soms hoorde ik dat de stukken te lang waren. Als ik ze dan korter maakte zonder uitgebreide uitleg waren ze weer te moeilijk.  Je kunt het niet iedereen naar de zin maken, zeker als je schrijft voor een zeer gemengd publiek van academici tot en met veel mensen met alleen lagere school. Toch bleef het knagen. Hoe bereik ik iedereen?

Bij mij gingen de alarmbellen af, toen ik merkte, dat hele groepen mijn samenvattingen van de pauselijke rondzendbrief (encycliek) ‘Laudato si over milieuschade en armoede in de wereld helemaal niet lazen. Te moeilijk en te saai. Korte inhoud: “De allerrijksten in de wereld zijn niet bereid geld te besteden aan eerlijke lonen en schonere productiemethoden. Hun hebzucht is te groot.” Die encycliek, een heel boekwerk is voor de hele wereld heel belangrijk en dus ook voor de mensen, die mijn stukken automatisch waren gaan overslaan, dat ik me echt ongerust ging maken. Voor het laatste nummer voor Kerstmis schreef ik een stuk en tot mijn verbazing en blijdschap werd het opeens zeer gewaardeerd. Nieuwsgierig? U kunt het vinden op www.nicolaaskerkodijk.nl .

Velen in mijn politieke partij zijn niet bepaald koningsgezind.  Ook ik vind een erfelijk koningschap niet zo democratisch. Tegelijk ontgaat mij zeker niet de waarde van onze monarchie. De basis ligt tijdens de Tweede Wereldoorlog toen ik op muren drie grote letters zag gekalkt: “OZO” . Oranje Zal Overwinnen. Het Oranjehuis bleek van grote symbolische waarde voor ons streven naar vrijheid.  Daarnaast zie je in onze geschiedenis, dat de Vorsten het opnemen voor burgers en boeren, eerst tegen de edelen en later tegen alle machtigen.  Koning Willem Alexander heeft geschiedenis gestudeerd en dat kon ik in zijn Kersttoespraak goed merken.  Het was de eerste keer dit jaar, dat het begin van de Tachtigjarige Oorlog , precies 450 jaar geleden werd genoemd. Het was een opstand tegen een te heerszuchtige vorst.. Het bijzondere was, dat hij al die eenvoudige mensen opriep hun vermogen om samen goede dingen te doen niet te onderschatten  Je kunt veel meer dan je denkt. Ik vermoed, dat Koningin Maxima ook voor inspiratie zorgde met haar deskundigheid wat betreft microkredieten voor mensen in de Derde Wereld, die een bedrijfje willen beginnen. Het streven naar meer opkomen voor de belangen van de zwakkeren zie je ook bij Jesse Klaver. Hij ging dit jaar op bezoek in bedrijfskantines  om naar al die “gewone mensen” te luisteren en hij riep hen op om samen in actie te komen. GroenLinks is een partij, die het opneemt voor de zwaksten in de samenleving: de werklozen, de minimumloners, de bijstandstrekkers, de ongeschoolden en de thuislozen. Maar ook voor het milieu, dat in de strijd om het geld vaak zwak staat. Het merkwaardige is, dat juist die zwaksten in de samenleving niet op GroenLinks stemmen. De media framen GroenLinks als een partij voor intellectuelen en daar stemmen die mensen dus niet op.

De ongelijkheid zit niet alleen in inkomen, maar ook in macht en opleiding en kennis. Voor mij is een ideaal om aan dat gebrek aan kennis wat te doen. Tsja. Ik blijf leraar. Mijn goede voornemen voor het komend jaar is om zoveel mogelijk mensen er toe te brengen om hun eigen gebrek aan kennis niet meer te accepteren, maar mij gewoon te vragen om iets beter uit te leggen als ze iets niet begrijpen.

Jaargang 11, Nr.545.

NIEUWE CENTRALE INZAMELING HANDTEKENINGEN

U verwacht van mij wellicht een stichtelijke beschouwing naar aanleiding van het Kerstfeest. Er zijn heel wat opmerkingen te maken. Ik erger me groen en geel aan de Amerikaanse Kerstman Santa Claus en de vele Amerikaanse Kerstsongs, die niets met Kerstmis te maken hebben. Mooi voor Amerika, maar niet voor ons in Europa. Veel mensen weten nauwelijks nog wat we met Kerstmis herdenken. Daarom stuurden we dit jaar vooral kerstkaarten met een afbeelding van wat er ongeveer 2000 jaar geleden bij het begin van onze jaartelling gebeurd is. Er werd een kind geboren in een grot bij Bethlehem, die als stal voor schapen in gebruik was. Dat kind zou zich ontwikkelen tot een bijzondere leraar voor zijn volgelingen, maar wat hij leerde was niet naar de zin van het toenmalige gezag en misschien ook niet naar de zin van de machtigen dezer aarde vandaag aan de dag.. Hij stierf aan een kruis, maar werd drie dagen later weer levend en verscheen aan zijn volgelingen. Over de hele wereld zijn er 2,1 miljard volgelingen.  Zijn leer werkt veelvuldig door in onze samenleving en heel wat mensen doen wat die Jezus van Nazareth ons heeft voor geleefd, zonder dat zij dat beseffen.  Gelukkig maar.

Vanuit die oude idealen komen Europese burgers vaak op het idee handtekeningen in te zamelen met als doel de Europese Commissie te vragen maatregelen te nemen tegen het gebruik van sommige bestrijdingsmiddelen, die schadelijk zijn voor bijen.  Het initiatief ligt vaak bij de Niet Gouvernamentele Organisaties, de NGO’s als Geweenpeace of Amnesty International. Al enkele jaren is er een nieuwe ontwikkeling. Er zijn organisaties, die zich juist specialiseren in deze actievorm. Avaaz, gevestigd in New York heeft over de hele wereld ruim vijf miljoen sympatisanten, die met hun handtekeningen en hun geld  allerlei misstanden bestrijden. Sinds een jaar is er een soortgelijke organisatie in Nederland, De Goede Zaak. Deze club is vooral bekend door de acties voor een Kinderpardon, maar doet nog veel meer.

De Europese Unie kent het zogenaamde Europees Burger Initiatie. Als een organisatie tenminste één miljoen handtekenignen inzamelt, dan gaat het Europees Parlement er aandacht aan besteden en roept dan de Commissie op er iets aan te doen. Vier keer is dat gelukt. Veel vaker haalde men de één miljoen niet. De orgenisatie lag bij een NGO en die zorgde ook voor de melding van het succes en voor verdere actie met behulp van de achterban van mensen, die getekend hadden.  Maar in een tijd van privacy en een forse toename van dit soort acties, wil men andere regels. Ze zijn besproken in het Tripartite Overleg van Raad, Commissie en Parlement. Vooral de Raad, dus de lidstaten, wil zo weinig mogelijk last van al die acties. Dus moeten de handtekeningen rechtstreeks naar een nieuw bureau van de Commissie. De Emailadressen mogen na de actie niet meer gebruikt worden voor verdere actie.. Dat betekent een flinke beperking van de actiemogelijkheden van de NGO’s en daar moeten we niet blij mee zijn. Het Europees Parlement gaat er nog een plenair debat aan wijden.. Te hopen is, dat de verschillende fracties goed luisteren naar de meningen van de NGO’s  en van de burgers van Europa. Die graag meer openheid willen en meer rechtstreekse invloed op de Commissie en het Parlement.

Jaargang 11, Nr. 544.

ER IS EEN ALTERNATIEF

Het was een heel gezellig en zeer smakelijk Kerstdiner. Bij het toetje wisselde ik van plaats. Ik kwam aan een tafel voor vier personen te zitten. Iemand vroeg belangstellend naar mijn gezondheid. Die is inmiddels een stuk beter. Een ander vroeg naar mijn website. Ik vertelde, dat ik nauwelijks een wekelijkse column heb overgeslagen en af en toe veel bezoekers krijg. Dat ligt ook aan het onderwerp. De column over het boerkaverbod  en Burgemeester Halsema trekt waarschijnlijk enige aandacht. Zo kwam het verhaal op godsdienstvrijheid, een eeuwenoude traditie in Amsterdam.  Het gesprek golfde op en neer. Steeds minder mensen in Nederland willen bij een religie horen en sommigen geloven niet meer in het bestaan van God. Ik zei toen als antwoord: “Er zijn tal van goede redenen om jouw kerk te verlaten. Maar je zou als lid van zo’n kerk ook kunnen zeggen. Het is inderdaad een rotzooitje. Maar ik voel mij als kerklid verantwoordelijk voor die kerk en dus ga ik samen met anderen proberen aan al die misstanden iets te doen. ” Daarvoor had ik uitgelegd hoe de gemeente Bunnik onderzoek heeft laten doen naar gevoelens van eenzaamheid. Het blijkt, dat in de drie dorpen van onze gemeente wel degelijk tamelijk veel mensen zijn, die last hebben van eenzaamheidsgevoelens. Ik bekende zelfs, dat ik dat ook heb. Ik mis mensen om mij heen, die dezelfde politieke ideeën aanhangen< milieu, ongelijkheid (of groen en links) en tegelijk nog belijdend kerklid zijn en waarmee je op een behoorlijk niveau kunt praten. Als je ouder wordt, vallen er bekenden om je heen weg. Maar goed, wat kunnen we doen aan die eenzaamheid? De twee kerken in Odijk organiseren samen een maandelijkse zondagmiddagbijeenkomst met een spreker of een leuke activiteit. Iedereen is welkom. Dus ook niet kerkleden. Dat geldt ook voor de maandelijkse maaltijd ‘Eten met dorpsgenoten’ tegen een zeer schappelijke prijs van vijf euro.. Zo zijn ook de caritas en de diaconie actief om mensen, die in financiële nood verkeren te helpen. Er is een Noodfonds Bunnik. De gemeente en de kerken dragen er in bij. Soms is er iemand met een probleem, maar voor dat probleem is er geen wettelijke regeling. Dan kan er een beroep worden gedaan op het Noodfonds. Er is een bezoekgroep, die zieken of rouwenden of eenzamen bezoekt.  Als de kerken wegvallen verdwijnen ook veel nuttige diensten. Dat de verzuiling nauwelijks nog bestaat is op zich niet zo erg, maar er is niets voor in de plaats gekomen. Maar sinds twee jaar hebben we in Odijk een coöperatie, De Huiskamer van Odijk. Die levert allerlei diensten.  De een helpt de ander. Om goed te kunnen draaien is een flink aantal leden nodig á twee euro per maand per huishouden. Maar mensen worden geen lid. Ik heb het niet nodig. Zulke mensen hebben gewoon niet meer door, dat anderen hen nodig hebben. Dat is het individualisme in onze samenleving. Dat leidt ook tot andere politieke keuzes. Dus wordt er te weinig gedaan aan de wel degelijk bestaande armoede in Nederland.

Wat is nu het alternatief voor de kerkverlaters? Ze hebben allemaal weer andere redenen. Velen geloven niet meer in het bestaan van een God.  Het is niet zo eenvoudig er iets aan te doen. Je zou je kennis kunnen vergroten. Een bijbel studie doen of deelnemen aan een gespreksgroep en je door anderen laten inspireren. Je zou ook kunnen leren gevoelig te worden voor tekenen van Gods zorg voor de wereld. Dat doe ik zelf bijvoorbeeld. Ik schreef er een stuk over in ons parochieblad. Er is een groep, die zich stoort aan de autoritaire manier van leiding geven van onze bisschop. Dan denk ik: ook deze man heeft niet het eeuwige leven en misschien verandert hij door de collegiale wijze van leiding geven van Paus Franciscus.  Velen zijn boos over het misbruik in de Kerk.  Besef, dat in Nederland nu strenge regels gelden. Besef ook, dat iedereen dan de taak heeft oplettend te zijn of die regels ook worden nageleefd en vraag je zelf af, wat je zelf doet tegen dat misbruik behalve boze uitspraken doen. Wat doe je om de slachtoffers te steunen? De Kerk draait vandaag voor 95% op vrijwilligers. Aks vrijwilliger kun je veel doen om de kerk beter bij de tijd te brengen.

Er zijn van die mensen, die roepen, dat de Joods Christelijke cultuur wordt aangetast en dan geven ze vluchtelingen de schuld. Ik ben bang, dat wij het zelf zijn, die van die eeuwenoude christelijke cultuur weinig heel laten. Het wordt tijd tot bezinning te komen.

Jaargang 11, Nr. 543.

VRIJHEID VAN GODSDIENST IS ZO’N MENSENRECHT

Aanstaande maandag, 10 december 2018 is het zeventig jaar geleden, dat de Universele Verklaring van de Mensenrechten door een groot aantal landen werd ondertekend. Heel veel landen waren op dat moment nog niet onafhankelijk. De kritiek op deze verklaring is immers, dat het een typisch westerse opsomming van rechten is, zoals die in tal van grondwetten van Europese staten worden opgesomd. Ze passen in een christelijke democratische cultuur. Misschien dat daardoor juist in veel Afrikaanse en Aziatische staten die mensenrechten nogal veel worden geschonden.

Voor mij persoonlijk is het ook een belangrijke dag, want het is dan precies veertig jaar geleden, dat ik namens het toenmalige District Zeist van Scouting Nederland een motie toelichtte, waarin werd uitgesproken, dat juist niet naar de Wereldjamboree in Iran moet worden gegaan wegens de schending van de mensenrechten onder het regime van de Sjah. De motie werd verworpen. Een deel meende, dat men in zo’n land met een gerust hart voor de mensenrech-ten zou kunnen opkomen. De Jamboree van 1979 ging niet door. In Iran was de revolutie uitgebroken.

Een van die fundamentele rechten is de vrijheid van godsdienst. De internationale beweging Kerk in Nood brengt elke twee jaar een rapport uit over de situatie van de godsdienstvrijheid in de wereld. Het rapport, dat onlangs is verschenen vermeldt 31 landen. Daarnaast zijn er landen, waar de godsdienstvrijheid wordt gehandhaafd, maar toch wordt aangetast doordat er uit godsdienstige motieven aanslagen worden gepleegd op bijvoorbeeld kerken of moskeeën of op mensen, die door het dragen van een keppeltje als Jood herkenbaar zijn. Dit leidt ertoe, dat veel Joden zich niet langer veilig voelen en naar Israël emigreren.

Vaak is de antigodsdienstige houding mede bepaald door andere motieven. In India is dat bijvoorbeeld het nationalisme. Fanatieke Hindoenationalisten ple-gen aanslagen op kerken of moskeeën of doden of verwonden christenen of moslims. Europese missionarissen worden in India niet voor langere tijd toegelaten. In veel communistische landen werd de godsdienst verboden, omdat de staat geen andere macht naast de staat duldde. In China bestond lange tijd een ondergrondse katholieke kerk naast een door de regering gecontroleerde katholieke kerk. Onder de huidige paus Franciscus is het tot een overeenkomst gekomen, maar de ondergrondse katholieken vertrouwen die communisten voor geen cent. Vanuit een antikoloniale houding ziet men soms een afkeer van de religie van de kolonialisten.

In de Islamitische wereld zien we een sterke radicalisering optreden en daardoor neemt de vervolging of de discriminatie van Christenen, Joden en Sjiieten toe. Dat is bijvoorbeeld in Indonesië en Pakistan het geval. In Indonesië zijn missie en zending zeer actief geweest. Er zijn veel Rooms-Katholieken en protestanten. Ze worden flink gediscrimineerd en er zijn ook brandstichtingen. De situatie verslechtert voortdurend. In Pakistan is de blasfemiewet berucht. Als de profeet of de koran of Allah wordt beledigd, staan er strenge straffen op. Helaas wordt de wet bij gewone ruzies misbruikt door iemand van blasfemie te beschuldigen. Dat overkwam Asia Bibi. Met islamitische vrouwen werkte ze op het land. Zij bood de andere vrouwen water te drinken aan. Die weigerden, want het water was door het contact met de christin verontreinigd. Daar kwam ruzie van. Asia Bibi werd ervan beschuldigd de profeet te hebben beledigd en ter dood veroordeeld. Kort geleden werd ze door het Hooggerechtshof na negen jaar in de dodencel vrijgesproken. De fanatieke Islamisten reageerden woedend. De rechters zouden gedood moeten worden. De advocaat van Asia Bibi vluchtte naar Nederland. Asia Bibi verblijft op een veilige plek onder bewaking en wacht op vertrek naar een veilig buitenland. Haar dochters vrezen voor hun leven en verhuisden al vier keer naar een andere plek. Ook zij kunnen niet in Pakistan blijven. Hoe gaat dit aflopen?

Het rapport constateert bij velen een nogal onverschillige houding en veel politieke partijen hoor je hier nooit over. Wat doen de Nederlandse diplomaten? Blijft het bij stille diplomatie, omdat die effectiever is? Waarom weten we dat niet? Godsdienstvrijheid is een mensenrecht en een van de vrijheden in onze Grondwet. Daar zou ELKE politieke partij pal voor moeten staan. Ze lopen er niet bepaald mee te koop.

Jaargang 11, Nr. 542